Moral Tehlike (Moral Hazard), finansal veya ekonomik bir ilişkide bir tarafın riskleri üstlenme konusundaki motivasyonunun, risklerin sonuçlarından korunma olasılığının bulunması nedeniyle azalması durumunu ifade eder. Başka bir deyişle, bir kişi veya kuruluşun riskli davranışlarda bulunma olasılığı, risklerin sonuçlarından korunabilecekleri düşüncesiyle artabilir.
Moral tehlike, genellikle sigorta, finansal kurumlar ve devlet müdahalesi gibi durumlarla ilişkilendirilir. Örneklerle açıklarsak:
- Sigorta: Bir kişi sigorta yaptırdığında, olası bir risk (örneğin araba kazası) karşısında finansal zararı sigorta şirketine yükler. Ancak kişi, sigortanın varlığı nedeniyle daha dikkatsiz veya riskli davranabilir. Örneğin, sigortalı bir kişi araç kullanırken daha az dikkatli olabilir çünkü zarar durumunda sigorta şirketi hasarın bir kısmını veya tamamını ödeyecektir.
- Bankacılık ve Finans: Büyük finansal kurumlar, kriz durumlarında devletin müdahalesi veya kurtarma programlarına güvenebilirler. Bu durumda, riskli yatırımlar yapma olasılıkları artabilir çünkü olumsuz sonuçlar durumunda devletin müdahalesini beklerler.
- Devlet Müdahalesi: Finansal krizlerde devletin kurtarma programları uygulaması veya kötü yönetilen firmaları kurtarması, moral tehlike yaratabilir. Kuruluşlar, kötü yönetim veya riskli davranışlar sonucu oluşan zararları devletin müdahalesi ile hafifletebileceği düşüncesiyle daha fazla risk almaya teşvik edilebilir.
Moral tehlike, ekonomik ve finansal sistemin etkin işleyişini bozabilir çünkü risk almanın sonuçlarından kaçınma fırsatı olduğunda, piyasa disiplini zayıflayabilir. Bu nedenle, regülasyonlar, denetim mekanizmaları ve risk yönetimi stratejileri, moral tehlikenin etkilerini sınırlamak ve sistemde istenmeyen sonuçları önlemek için önemlidir.