Arz şoku, ekonomide mal veya hizmetlerin üretim kapasitesinde beklenmedik ve genellikle kısa süreli bir değişiklik anlamına gelir. Bu değişiklik, üretim kapasitesinde ani bir artış (pozitif arz şoku) veya ani bir azalma (negatif arz şoku) şeklinde olabilir.
Arz şoklarının nedenleri şunlar olabilir:
- Doğal Afetler: Depremler, seller, kuraklıklar veya diğer doğal afetler üretimi etkileyebilir, böylece arzı sınırlayabilir.
- Teknolojik İnovasyonlar: Yeni bir teknolojinin benimsenmesi üretim kapasitesini artırabilir ve bu da pozitif bir arz şoku yaratabilir.
- Savaş ve Siyasi İstikrarsızlık: Bu tür olaylar, üretimi olumsuz yönde etkileyebilir.
- Düzenlemeler ve Politika Değişiklikleri: Hükümetin bir sektörü daha sıkı düzenlemesi veya belirli bir ürünün üretimini yasaklaması negatif bir arz şoku yaratabilir.
- Malzeme ve Kaynak Kısıtlamaları: Özellikle bir hammaddenin fiyatındaki yükseliş veya arzındaki azalma, üretim maliyetlerini etkileyebilir ve bu da arzı etkileyebilir.
- Sağlık Krizleri: Örneğin, bir pandemi çalışanların hastalanmasına veya üretim tesislerinin kapatılmasına neden olabilir.
Arz şokları, fiyatlar, üretim miktarları ve istihdam seviyeleri dahil olmak üzere ekonominin genel dengesini etkileyebilir. Negatif bir arz şoku, mal veya hizmetlerin fiyatlarının yükselmesine (enflasyon) ve üretimin azalmasına neden olabilir. Ekonominin arz şokuna yanıtı, hükümet ve merkez bankası politikalarına bağlı olarak değişebilir.