Fırsat maliyeti, bir şeyin seçilmesi nedeniyle kaçırılan diğer alternatiflerin değerini ifade eden bir ekonomi terimidir. Başka bir deyişle, bir şey için yapılan bir seçim sonucunda feragat edilen en değerli alternatifin maliyetidir. Fırsat maliyeti, sınırlı kaynakların en etkili şekilde nasıl kullanılacağına karar verirken kritik bir rol oynar, çünkü kaynaklar her yerde sınırlıdır ve bu nedenle seçimler yapmamız gerekmektedir.
Fırsat maliyeti, sadece para ile ölçülen bir maliyet olmayabilir. Zaman, enerji, emek ve diğer kaynaklar da bir fırsat maliyetine tabi olabilir.
Basit bir örnek vermek gerekirse:
Bir öğrencinin bir akşamı serbest ve bu akşamda ya bir film izlemek ya da ders çalışmak arasında bir seçim yapması gerektiğini düşünelim. Eğer öğrenci film izlemeyi seçerse, fırsat maliyeti ders çalışmaktan kaybedilen zaman ve potansiyel olarak daha yüksek bir not alma şansının kaybedilmesidir.
Bir diğer örnek:
Bir işletme, 1 milyon dolarlık yatırım yapmayı planladığında, bu paranın fabrika genişletme, yeni bir ürün hattı başlatma veya araştırma ve geliştirmeye yatırılması arasında seçim yapmalıdır. Eğer işletme fabrika genişletmeyi seçerse, fırsat maliyeti, bu 1 milyon dolarla başlatılabilecek yeni bir ürün hattı veya araştırma ve geliştirme fırsatının kaybedilmesidir.
Fırsat maliyeti kavramı, bireylerin ve işletmelerin kaynakları nasıl tahsis edeceği konusunda bilinçli kararlar almasına yardımcı olur. Bu kavram, ekonomik analizlerin ve karar verme süreçlerinin temel taşlarından biridir.