Coase Teoremi, Ronald Coase tarafından 1960 yılında “The Problem of Social Cost” başlıklı makalesinde tanımlanan bir ekonomi teoremidir. Bu teoremin temel argümanı, mülkiyet haklarının açıkça tanımlandığı ve işlem maliyetlerinin sıfır olduğu bir dünyada, taraflar arasında özgürce yapılan pazarlık sonucunda kaynakların etkin bir şekilde dağıtılacağıdır, bu da sosyal maliyetleri minimize eder.
Coase Teoremi, özellikle dışsallıkların (bir işlemin üçüncü taraflara olan etkileri) nasıl ele alınabileceği konusunda içgörüler sunar. Teoremin ana unsurları şunlardır:
- Mülkiyet Haklarının Tanımı: Coase, mülkiyet haklarının açıkça tanımlanmasının, dışsallık sorunlarına etkili bir çözüm sağlayabileceğini belirtir. Örneğin, bir fabrikanın nehre atığı kirliliğin bir balıkçının gelirini olumsuz etkilemesi gibi bir dışsallık durumunda, mülkiyet hakları (nehre kimin kirlilik bırakma hakkı olduğu veya kimin temiz bir nehre sahip olma hakkına sahip olduğu) açıkça tanımlanırsa, taraflar arasında bir anlaşma sağlanabilir.
- İşlem Maliyetlerinin Olmaması: Coase Teoremi, işlem maliyetlerinin sıfır olduğu bir durumu varsayar. Bu, tarafların pazarlık yapma, anlaşma sağlama ve sözleşme yapma süreçlerinde herhangi bir maliyetle karşılaşmadığı anlamına gelir. Gerçekte işlem maliyetleri sıfır değildir, bu nedenle teoremin pratik uygulaması sınırlıdır.
- Etkin Çözüm: Eğer yukarıdaki iki koşul sağlanırsa, tarafların aralarında yapacakları pazarlık, sosyal maliyetleri minimize eden bir sonuca ulaşacaktır. Bu, devlet müdahalesine veya düzenlemelere gerek kalmadan piyasa katılımcıları arasında özgürce yapılan anlaşmalarla en iyi sonucun elde edilebileceği anlamına gelir.
Coase Teoremi, dışsallıkların ve mülkiyet haklarının ekonomik etkilerini anlama konusunda önemli bir içgörü sağlar. Ancak, gerçek dünyada sıfır işlem maliyeti gibi idealize edilmiş varsayımların var olmadığını unutmamak gerekir. Bu nedenle, teoremin pratik uygulamaları genellikle sınırlıdır ve bazı durumlarda devlet müdahalesi veya düzenlemeler gerekebilir.